บางประเด็นของคุณผู้หญิงเกี่ยวกับห่วงคุมกำเนิด

วันนี้หมอมีคนไข้ชาวจีนมาจากมาเลเซียอายุ 40 ปีเศษ ... มาปรึกษาหมอด้วยเรื่องมีเลือดออกกระปริบกระปรอยจากช่องคลอด ... จากการตรวจภายในพบว่ามีเลือดออกมาจากโพรงมดลูกครับไม่ใช่ออกจากช่องคลอดโดยตรง ... ช่องคลอดเป็นเพียงทางผ่านของเลือดออกมาเท่านั้น 

เนื่องจากต้องคุยผ่านล่ามซึ่งต้องแปลจากภาษาจีนเป็นอังกฤษจึงไม่ได้ประวัติทั้งหมดในเบื้องต้น ... เมื่อซักประวัติโดยละเอียดอีกครั้งจึงรู้ว่าคนไข้ผู้หญิงจีนรายนี้คุมกำเนิดโดยการใส่ห่วงคุมกำเนิดหรือที่เรียกว่า "ไอยูดี ...  IUD (Intra Uterine Device)" โดยใส่มาจากประเทศจีน ... คนไข้ไม่สามารถบอกถึงรายละเอียดของห่วงได้ว่าเป็นห่วงชนิดใดและไม่ได้รับการสอนเรื่องการดูแลตนเองมาด้วย ... รู้เพียงแพทย์ใส่อะไรไปในโพรงมดลูกเพื่อคุมกำเนิด ... ดูรูป IUD ชนิดต่างๆจากรูปต่อไปนี้

โดยปกติการคุมกำเนิดด้วยการใส่ห่วงเข้าไปในโพรงมดลูก ... แพทย์จะต้องสอนให้คนไข้ตรวจห่วงด้วยตนเองว่ายังอยู่ในตำแหน่งปกติหรือไม่ ... การตรวจทำได้โดยการคลำสายห่วงด้วยตนเองด้วยการใส่นิ้วมือเข้าไปคลำสายห่วงที่โผล่มาจากปากมดลูก ... ซึ่งในผู้ป่วยรายนี้ไม่ได้มีการตรวจด้วยตนเองเลย

จากการตรวจภายในในเบื้องต้นหมอเองก็ไม่เห็นว่ามีสายห่วงโผล่ออกมาจากปากมดลูกจึงไม่ทราบว่าห่วงหลุดออกไปแล้วหรือมีการหมุนกลับไปอยู่ในตำแหน่งผิดปกติในโพรงมดลูกหรือทะลุออกจากมดลูกไปอยู่ในช่องท้องแล้ว

เนื่องจากผู้ป่วยรายนี้มาปรึกษาด้วยเรื่องเลือดออกกระปริบกระปรอย ... ห่วงคุมเนิดก็เป็นสาเหตุหนึ่งของการมีเลือดออกกระปริบกระปรอยได้ ... และการดูแลรักษาผู้ป่วยผู้หญิงอายุช่วงนี้ที่มีเลือดออกกระปริบกระปรอยคือการขูดมดลูกเพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุของเลือดออกผิดปกติโดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อให้รู้ว่าเกิดจากโรคร้ายๆเช่นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก (CA Endometrium) หรือไม่

หมอจึงได้บอกผู้ป่วยไปว่าควรดูแลรักษาด้วยการขูดมดลูก (Uterine Curettage) ซึ่งจะได้ประโยชน์ทั้งการตรวจหาสาเหตุของเลือดออกผิดปกติและยังอาจใช้เป็นการวินิจฉัยว่ามีห่วงอยู่ในโพรงมดลูกหรือไม่ ... แต่ก่อนการขูดมดลูกควรเอ็กเรย์หรือตรวจด้วยอัลตร้าซาวด์ดูก่อนด้วยเพราะอาจเห็นห่วงซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการประกอบแนวทางในการดูแลรักษา ... คนไข้เข้าใจพอสมควรและขอกลับไปคิดดูก่อนและจะติดต่อกลับมาอีกครั้ง

ที่หมอคุยมาวันนี้ก็เพียงอยากให้ท่านผู้หญิงที่อ่านได้ทราบบางประเด็นของการคุมกำเนิดด้วยการใส่ห่วงนะครับ ... จริงๆแล้วเรื่องห่วงคุมกำเนิดมีประเด็นที่น่าคุยกันเยอะแยะเลยเพราะห่วงที่ใส่เข้าไปในโพรงมดลูกหรือ IUD มีหลายชนิดและมีทั้งที่ใช้เพื่อการคุมกำเนิดและใช้เพื่อการรักษาความผิดปกติในโพรงมดลูก ...​ อย่างน้อยก็รู้จักคำว่า IUD (Intra Uterine Device) ก็ยังดีนะครับ

เกือบเที่ยงคืนแล้ว ... พรุ่งนี้หมอมีผ่าตัดมดลูกด้วยการผ่าตัดผ่านกล้องส่องช่องท้องแต่เช้า ... ขอไปนอนก่อนนะครับ ... หวังว่าบทความสั้นๆนี้คงจะมีประโยชน์บ้าง ... ขออวยพรให้ทุกท่านมีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงนะครับ

รศ.นพ. วิรัช วุฒิภูมิ

สูตินรีแพทย์ โรงพยาบาลกรุงเทพ-หาดใหญ่