มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial cancer)

Model ของมดลูกและปีกมดลูกของผู้หญิงที่อาจเกิดโรคหรือความผิดปกติเช่นมะเร็งได้

หมอไม่ได้เขียนบล็อกเรื่องของผู้หญิงผู้หญิงมาซะระยะหนึ่งครับเพราะงานเข้าตลอด ...​ วันนี้ยังไงก็ต้องเขียนอะไรบ้างเกี่ยวกับ มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial Cancer) เพื่อเตือนสมาชิกในบล็อกของเรามั่งแล้วละครับสาเหตุเพราะหมอเจอผู้ป่วยมะเร็งชนิดนี้ถึงสองรายซ้อนๆกันในเวลาเพียงสองสามวันและทั้งสองรายก็มาพบหมอในระยะที่โรคลุกลามไประดับหนึ่งแล้ว ซึ่งโดยทั่วไปโรคนี้มักพบได้ทั้งในระยะก่อนจะเป็นมะเร็งหรือเพิ่งเริ่มเป็นใหม่ครับ

รูปภาพแสดงมดลูกที่มีเยื่อบุโพรงมดลูกเริ่มเป็นมะเร็งระยะแรกๆ

อย่างที่เคยคุยๆกันไปมั่งแล้วนะครับว่ามะเร็งที่พบบ่อยในผู้หญิงคือมะเร็งเต้านม (Breast Cancer) และมะเร็งปากมดลูก (Cervical Cancer) ... มะเร็งทั้งสองชนิดก็ยังพบบ่อยอยู่เหมือนเดิมนั่นแหละครับแต่ยังดีที่มีการตรวจคัดกรองโรคตั้งแต่ระยะก่อนมะเร็งหรือมะเร็งระยะต้นๆ การคัดกรองดังกล่าวเป็นที่รู้จักกันดีได้แก่การทำ Mammogram เพื่อคัดกรองมะเร็งเต้านม และการตรวจ Pap smear เพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ...​ การตรวจคัดกรองดังกล่าวช่วยค้นหาโรคได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้นและนอกจากรักษาง่ายแล้วการรักษายังได้ผลดีมาก ...​ แต่ในผู้หญิงยังมีมะเร็งอีกชนิดหนึ่งที่พบบ่อยขึ้นเรื่อยๆคือมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกครับโดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้หญิงวัยใกล้หมดหรือวัยหมดประจำเดือนหรือที่เรียกว่าในวัยทองน่ะครับ

ในสหรัฐเมริกา ... มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกที่กล่าวถึงพบได้บ่อยกว่ามะเร็งปากมดลูกซะอีกครับ สาเหตุไม่รู้แน่ชัดแต่พบว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนเรา (Life style) ที่เปลี่ยนจากวิถีชีวิตแบบคนในประเทศด้อยหรือกำลังพัฒนา (Developing country) ไปสู่แบบวิถีชีวิตแบบคนในประเทศที่พัฒนาแล้ว (Developed country)​ นอกจากนี้มะเร็งชนิดนี้ยังมีความสัมพันธ์กับการถ่ายทอดทางพันธุกรรมด้วยครับ

ภาพแสดงถึงมดลูกที่เป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกแบบที่มีการลุกลามเข้าสู่ชั้นกล้ามเนื้อมดลูกแล้ว

ในประเทศที่ยิ่งด้อยพัฒนาเท่าไหร่ก็มักจะพบมะเร็งปากมดลูกเยอะขึ้นเท่านั้น ... แต่ในขณะที่ประเทศที่ยิ่งพัฒนามากขึ้นเท่าไหร่ก็ยิ่งจะพบมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้มากขึ้นเท่านั้น ...​ ก็ไม่แปลกนะครับที่ประเทศไทยของเราซึ่งกำลังพัฒนามากยิ่งขึ้นเรื่อยๆจะพบโรคนี้บ่อยยิ่งขึ้น อีกประการหนึ่งก็คือโรคนี้พบได้บ่อยในผู้สูงอายุหรือผู้หญิงในวัยทองซึ่งประเทศไทยของเราก็กำลังจะเป็นประเทศหนึ่งที่จะเป็นสังคมผู้สูงอายุในอนาคตอันใกล้นี้ ... โรคนี้เลยพบมากขึ้นเรื่อยๆ

เข้าประเด็นที่จะคุยกันเลยนะครับ ... สัปดาห์ที่ผ่านมานี้หมอมีคนไข้ผู้หญิงสองคนครับมาพบด้วยเรื่องเดียวกันคือเลือดออกผิดปกติจากช่องคลอดหรือจริงๆก็คือออกผิดปกติจากโพรงมดลูก ...​ ทั้งสองรายอยู่ในวัยทองหรือวัยหลังหมดประจำเดือนแล้วครับ ...​ อยู่ดีๆก็มีเลือดออกมาอีกซึ่งอาการแบบนี้ต้องรีบไปพบแพทย์เลยเพื่อหาสาเหตุ ... รายแรกไปพบแพทย์แต่ก็ไม่ได้มีการรักษาต่อเป็นเวลาเกือบปีทั้งๆที่ยังมีเลือดออกๆหยุดๆอยู่ตลอดจนญาติต้องพามาปรึกษาและได้รับการวินิจฉัยได้ไม่ยากนักจากการขูดมดลูกที่ผลการขูดพบว่าเป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial cancer) ซึ่งพอหมอรู้ก็รีบรักษาเลยครับด้วยการผ่าตัดมดลูก ปีกมดลูก (TAH + BSO) และผ่าตัดเลาะต่อมน้ำเหลืองในอุ้งเชิงกราน (Pelvic Lmyph Nodes Dissection) ... รายที่สองมาแบบฉุกเฉินครับเพราะเลือดออกมากจนต้องเข้าหอผู้ป่วยอาการหนักหรือ ICU เพราะเสียเลือดมาก ... รายที่สองก็ได้รับการผ่าตัดแบบเดียวกับรายแรกไปเรียบร้อยแล้วซึ่งก็โชคดีที่การผ่าตัดซึ่งเป็นการผ่าตัดใหญ่ผ่านไปได้อย่างเรียบร้อย (รายแรกผ่าตัดใหญ่แบบแผลเล็กโดยการผ่าตัดส่องกล้องผ่านหน้าท้อง รายที่สองผ่าตัดแบบแผลใหญ่เพราะมาแบบฉุกเฉินกว่ารายแรก)

ในขณะท่ีหมอเขียนบล็อกนี้ ... ผลชิ้นเนื้อของผู้ป่วยทั้งสองรายยังไม่มีรายงานออกมาเป็นทางการ ... แต่จากการดูด้วยตาเปล่าจากสิ่งที่ตรวจพบขณะผ่าตัดหมอประเมินได้ว่าน่าจะมีการลุกลามไปแล้วในระดับหนึ่งแต่น่าจะยังไม่ถึงกับกระจายออกไปนอกอุ้งเชิงกราน ... ซึ่งถ้าผลชิ้นเนื้อที่รายงานเป็นทางการออกมาเป็นเช่นที่หมอประเมินด้วยประสบการณ์จริง ... ผลการรักษาด้วยการผ่าตัดที่ทำไปก็น่าจะได้ผลดีซึ่งอาจไม่ต้องมีการรักษาเสริมหรืออย่างมากก็อาจเพียงการฉายรังสีเพิ่มเติมหลังผ่าตัดเพื่อลดโอกาสการเกิดซ้ำเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ... โรคมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกแม้จะพบบ่อยขึ้นเรื่อยๆ แต่ก็เป็นโรคที่การพยากรณ์โรคมักจะดีคือมีโอกาสหายขาดสูงเพราะผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ตั้งแต่เริ่มต้นคือมักมาด้วยเรื่อง เลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกโดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังวัยหมดประจำเดือน ... เมื่อแพทย์ผู้ดูแล ขูดมดลูก (Endometrial curettage) ก็จะพบโรคตั้งแต่ระยะแรกๆซึ่งรักษาอาจทำได้ด้วยการผ่าตัดมดลูกแบบธรรมดาโดยอาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัดเลาะต่อมน้ำเหลืองในอุ้งเชิงกราน (Pelvic Lmyph Nodes Dissection) ซึ่งการผ่าตัดแบบหลังนี้เป็นหัตถการที่ซับซ้อนมีความเสี่ยงสูงและต้องทำการรักษาด้วยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางซึ่งอาจมีไม่มากนัก

การขูดมดลูก (Uterine Curettage) เพื่อนำเยื่อบุโพรงมดลูกออกมาส่งตรวจทางพยาธิวิทยา

ผู้ป่วยทั้งสองรายที่กล่าวมาในเบื้องต้นมาพบแพทย์ค่อนข้างช้าโดยรายแรกรอดูอาการอยู่เกือบปีซึ่งอาจเป็นเพราะเรื่องการสื่อสารกับทางโรงพยาบาลในระดับชุมชนที่ไม่ชัดเจนนักจึงไม่ได้มารักษาต่อตั้งแต่โรคเพิ่งเริ่มเป็น ส่วนรายที่สองที่มาแบบฉุกเฉินจนต้องเข้า ICU ... ผู้ป่วยรายที่สองเป็นคนที่สนใจตนเองดีระดับหนึ่งเลยละครับแต่ไม่ได้ตรวจภายในเพราะคิดว่าวัยทองแล้วคงไม่เป็นอะไรเลยทำให้อาการที่อาจเป็นแค่เล็กๆน้อยๆที่คิดว่าไม่เป็นอะไรเลยกลายเป็นเรื่องฉุกเฉินซึ่งหมอคิดว่าถ้าตรวจภายในปีละครั้งและขูดมดลูกในกรณีมีเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกก็คงเจอความผิดปกติตั้งแต่เริ่มต้นแล้ว

เกือบลืมบอกไปเลยครับว่าผู้ป่วยทั้งสองรายมีหลายอย่างที่เป็นสัญญาณเตือนมาก่อนล่วงหน้าแล้วว่าเสี่ยงกับมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ได้แก่ อ้วน ความดันโลหิตสูง และเบาหวาน ... ตอนนี้ผู้ป่วยทั้งสองรายกลับไปรักษาตัวต่อที่บ้านแล้วละครับ ... รอนัดมาพบแพทย์เพื่อดูแผลผ่าตัดและประเมินเรื่องการดูแลต่อเนื่องว่าสมควรได้รับการรักษาเสริมด้วยรังสีรักษาหรือที่เรียกว่าการฉายแสงหรือฝังแร่หรือไม่

วันนี้หมอเขียนเรื่องนี้แบบคร่าวๆเหมือนนั่งคุยกันแบบง่ายๆนะครับ ... อาจไม่มีรายละเอียดทางวิชาการนักแต่ก็คิดว่าท่านผู้อ่านที่ติดตามบล็อกเรื่องผู้หญิงผู้หญิงก็คงจะได้ประโยชน์อะไรจากการอ่านบ้าง ... ถ้าต้องการข้อมูลเพิ่มเติมก็ติดต่อมาได้นะครับที่คลินิกนรีเวช โรงพยาบาลกรุงเทพหาดใหญ่ หรือโทรศัพท์เข้ามาคุยโดยตรงกับหมอได้ที่ mobile: 089-733-1170

ขอให้ท่านผู้อ่านทุกท่านมีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงและมีความสุขยิ่งๆขึ้นไปนะครับ

รศ.นพ. วิรัช วุฒิภูมิ

สูตินรีเวชวิทยา โรงพยาบาลกรุงเทพหาดใหญ่